تست مایعات نافذ (Penetrating liquids test)


انجام تست مایعات نافذ برخلاف تصور اکثر کارشناسان و متخصصان در حوزه تست های غیر مخرب یکی از سخت ترین روش های آزمون های غیرمخرب می باشد که بدلیل اینکه اکثر متخصصین از این روش برای انجام بازرسی استفاده می کنند معمولا به راحتی و بدون هیچ دقتی این روش را انجام می دهند.

تست مایعات نافذ به صورت کلی در صنعت ساختمان (استراکچر سازی) و قطعات صنعتی ، نیروگاهی ، پالایشگاهی و ... انجام میگیرد که در صنعت ساختمان بدلیل اینکه شرایط انجام تست ممکن است محیا نباشد به راحتی و به سرعت انجام میگردد اما در قطعات صنعتی ، نیروگاهی و پالایشگاهی به علت دقت زیاد و ابعاد کوچک indication ها این روش جزء سخت ترین روش های آزمون های غیر مخرب محسوب می گردد.

به عنوان مثال در صنایع نیروگاهی و در پره های متحرک و ثابت ردیف 3 و 4 توربین از این روش استفاده می گردد که با توجه به حساسیت بالای پره ها و ترک هایی که ممکن است در زمان در مدار قرار گرفتن واحد ایجاد شوند از این روش با حساسیت و دقت بالا استفاده می گردد.

حال با توجه به موارد ذکر شده فوق به صورت مختصر و کوتاه نحوه اجرای صحیح این روش را در ادامه توضیح خواهیم داد.


مراحل انجام تست های مایعات نافذ:


    1- تمیزکاری اولیه:

قبل از شروع تست می بایست کلیه قطعات عاری از هرگونه آلودگی و کثیفی باشد که تمیزکاری به صورت فیزیکی ، مکانیکی ، شیمیایی انجام می شود.

نکته قابل ذکر این است که اصلی ترین مرحله اجرای تست مایعات نافذ تمیزکاری می باشد که باید در تمامی مراحل باید با دقت و تامل بیشتری انجام گیرد.

    2- اعمال مایع نافذ:

مرحله بعد از انجام تمیزکاری اعمال مایع نافذ می باشد که به 3 صورت انجام می گردد:

پس از اعمال مایع نافذ به یکی از روش های فوق به علت وجود خاصیت مویینگی (capillary action) در مایع نافذ و به منظور نفوذ در منافذ، ناپیوستگی ها و عیوب احتمالی زمانی را به عنوان نفوذ مایع برروی سطح که به آن زمان تاخیر (Delay time) می گوییم. 

زمان تاخیر به 3 طریق تعریف شده است :

  • زمان علمی
  • زمان تجربی
  • زمان تعریف شده توسط برند تولیدکننده مایع نافذ

در بعضی از قطعات با توجه به شرایط کارکرد که ممکن است باعث ایجاد عیوبی از قبیل ترک های خستگی و ترک های SCC می گردد زمان تاخیر می بایست در زمان اجرا بیشتر تعریف گردد.

    3- تمیزکاری (حذف مایع نافذ):

پس از سپری شدن زمان تاخیر به منظور اعمال ماده ظاهرکننده باید مایع نافذ اضافه از روی سطح حذف گردد که به صورت ذیل اجرا میشود :

  • ابتدا به  صورت مستقیم و با استفاده از دستمال تنظیف مایع نافذ را از روی سطح پاک کرده و سپس مجدد با استفاده از دستمال تنظیف و به صورت غیر مستقیم با استفاده از مایع تمیزکننده ، مایع نافذ باقی مانده را از روی سطح تمیزکاری میکنیم. (اعمال مایع تمیزکننده Cleaner به دستمال تنظیف)

نکته قابل ذکر این است که در صورتی که مایع تمیزکننده پس از حذف مایع نافذ از روی سطح به صورت مستقیم اعمال گردد باعث حذف نشانه های احتمالی مربوط به ناپیوستگی ها و عیوب می شود.

    4- اعمال مایع ظاهرکننده :

پس از انجام تمیزکاری به صورت غیرمستقیم مایع ظاهرکننده را برروی سطح اعمال میکنیم البته توجه به این کته مهم می باشد که برای مایع ظاهرکننده همانند مایع نافذ نیز زمانی را به عنوان زمان تاخیر اختصاص می دهند که این عمل باعث ظاهر شدن مایع نافذ موجود در ناپیوستگی ها و عیوب احتمالی می شود.

    5- ارزیابی و تفسیر نشانه ها:

پس از سپری شدن زمان تاخیر مایع ظاهر کننده و درصورت وجود ناپیوستگی و عیوب احتمالی برروی سطح نشانه های (indication) پدیدار می گردد که با توجه به همان نشانه ها می توانیمم نظر خود را مبنی بر تایید (Acc) ، تعمیر (Rep) ، رد شدن (Rej) بودن قطعه را اعلام کنیم.

    6- تمیزکاری نهایی:

پس از انجام تست به منظور جلوگیری از ایجاد خوردگی در قطعات تمامی سطوحی که تست مایعات نافذ انجام گردیده است باید تمیزکاری گردد.

در زمان اجرای تست دقت داشتن و با تامل انجام دادن اصلی ترین نکته اجرایی آن می باشد.